WDS24: Rosyjska zbrojeniówka bez izolacji poza Europą

„Rosja i Arabia Saudyjska wzmacniają bezpieczeństwo świata” – głosi rosyjskie hasło na imprezie World Defense Show 2024 w Rijadzie. W oficjalnym komunikacie podkreślono coraz głębsze relacje strategiczne, oparte na „wysokim zaufaniu i wzajemnym szacunku”. Symbolem bliskości jest wizyta w grudniu 2023 roku Władimira Putina w Rijadzie, gdzie spotkał się z księciem koronnym i jednocześnie premierem Arabii Saudyjskiej Mohammadem ibn Salmanem. Rosjanie chcą bowiem nie tylko pokazać, że nie są w izolacji, ale również próbują wykorzystać napięcia pomiędzy Waszyngtonem a Rijadem – (jednocześnie warto dodać, że fakt amerykańsko-saudyjskich nieporozumień starają się wykorzystać również Brytyjczycy, który chcą sprzedać dodatkowe Eurofightery – w 2007 roku Rijad za 4,4 miliarda funtów zamówił 72 te samoloty. Wcześniej Arabia Saudyjska kupiła 96 Tornado w wariancie IDS i 24 w ADV).

„Rosyjski przemysł zbrojeniowy niszczy mit o zachodniej dominacji wojskowej” – to z kolei drugie hasło Rosjan w Rijadzie i jeśli chodzi o rozmiar ich wystawy to nie jest to aż tak przesadzone, chociaż na pierwszy rzut oka ilość rosyjskich wystawców w stolicy Arabii Saudyjskiej nie imponuje. To bowiem raptem cztery podmioty, a więc tyle samo, co w przypadku Polski (aczkolwiek są też pojedyncze polskie podmioty, które występują na stoiskach firm zagranicznych. Przykładowo, nasz rodzimy Jakusz jest obecny na stoisku Qudra Industrial). Cyfra jest jednak myląca, jako że wśród wystawców jest rosyjski gigant Rosoboroneksport, który w 2023 roku wziął udział łącznie w 16 wystawach na całym świecie (w tym także w Rosji).

Pod jego skrzydłami w Rijadzie prezentuje się ponad 20 firm, w tym kontrolujący Rosoboroneksport koncern Rostec State Corporation wraz z zakładami podległymi, Ałmaz-Antej, Urałwagonzawod, Kałasznikow i inni. W listopadzie 2023 roku Rosoboroneksport ogłosił, że od 2000 roku sprzedał do 122 państw uzbrojenie o wartości ponad 211 miliardów dolarów. Zawarto ponad 12 tysięcy kontraktów.

Bliski Wschód, ale także i Afryka (a może i przede wszystkim) to jeden z priorytetów Rosjan. Według oficjalnych danych Rosoboroneksportu w 2023 roku eksport broni do państw Afryki zwiększył się do ponad 30% całości sprzedaży firmy. Łączna wartość kontraktów wyniosła 5,2 miliarda dolarów. Udział w targach to dla Rosji także okazja, by pokazać, iż wojna na Ukrainie nie ograniczyła ani zdolności produkcyjnych, ani eksportowych, a europejskie sankcje nijak mają się do obecności Rosjan na światowych salonach. Czy tak jest w praktyce? Ewentualne osiągnięcie zakładanych celów będzie można ocenić dopiero za jakiś czas. Nie brak jednak głosów, że przebieg „trzydniowej operacji” sprawił, iż reputacja rosyjskiej broni nie jest najlepsza, a państwa szukają innych dostawców, na przykład Chin lub Turcji.

Co do dostępnych statystyk to według istniejących danych w okresie 2017-2021 głównym produktem eksportowym rosyjskiej zbrojeniówki były samoloty (48% eksportu), przed silnikami (16%) i pociskami rakietowymi (12%). Żadne z dostępnych źródeł nie sugeruje, aby eksport po 2022 roku załamał się, chociaż Stany Zjednoczone naciskają na swych bliskowschodnich partnerów, aby uzbrojenia szukali poza Rosją. Globalny spadek nastąpił nieco wcześniej. Według danych sztokholmskiego SIPRI, o ile w latach 2013-2017 udział Rosji w eksporcie broni wynosił w skali świata 22% to w latach 2018-2022 spadł do 16%. Dla Stanów Zjednoczonych wartości te wzrosły z odpowiednio 33% do 40%.

Co do Bliskiego Wschodu to region ten nawet zwiększył zakupy rosyjskiej broni. Pomiędzy latami 2013-2017 i 2018-2022 nastąpił wzrost rzędu 17%. W przypadku Afryki w latach 2018-2022 nastąpił spadek rosyjskiego eksportu broni na poziomie 12%.

Według przedstawionych podczas World Defense Show 2024 informacji, których wszak zupełnie nie sposób zweryfikować, „w porównaniu z 2021 rokiem Rosja zwiększyła produkcję amunicji artyleryjskiej niemal 50-krotnie. Ilość bojowych wozów piechoty i różnych pojazdów opancerzonych wzrosły pięciokrotnie. Rosja produkuje obecnie siedem razy więcej czołgów, co czyni ją w tej kategorii globalnym liderem” (słowa Siergieja Chemezowa  prezesa Rostec w magazynie „Russian Aviation & Military Guide”).

W porównaniu z World Defense Show w 2022 roku tegoroczne wystawa Rosjan jest dwukrotnie większa. Aleksandr Michejew, dyrektor generalny Rosoboroneksportu zapewnił, że rosyjski przemysł jest gotów na różne formy współpracy, w tym na przeniesienie produkcji do tych państw, które wybiorą rosyjską myśl techniczną. Jednocześnie europejscy dziennikarze nie mają czego szukać na rosyjskich stoiskach żadne odpowiedzi nie są udzielane, a osobom wykonującym zdjęcia rosyjskiej ekspozycji Rosjanie również robią fotografię.

Przechodzą do oferty na World Defense 2024 to w prezentowanym portfolio Rosjan są chociażby czołgi, w tym T-90MS, T-90S, T-90SK, T-72M1, czy też lekkie, pływające niszczyciele czołgów 2S25 Sprut-SD. Nie ma tutaj jednak żadnych nowości. Niezmiennie Rosja oferuje pojazdy wsparcia ogniowego BMPT oraz BMPT-72, wozy bojowe piechoty BMP-3, transportery kołowe BTR-80, BTR-80A/K, BTR-82A, gąsienicowe transportery BT-3F, pojazdy wielozadaniowe Tigr, ciężarówki KamAZ-53949. Na liście prezentowanej broni ręcznej możemy zobaczyć ofertę, na którą składają się między innymi AK-200, AK-12, AK-15, AK-19, AK-308, pistolety Lebiediewa kal. 9 mm, a także pistolety maszynowe Kałasznikow PPK-20 kal. 9 mm.

Rosjanie promują również chociażby wykorzystywany w wojnie na Ukrainie śmigłowiec Ka-52 oraz projekt samolotu Su-57E oraz Su-75.

Elementem szczególnej promocji są przywiezione do Rijadu bezzałogowce Orłan oraz pojazdy Spartak i ZA-Spn Tytan. Co do tego ostatniego systemu, to jest wozu Tytan, to debiutuje on poza Rosją właśnie w Rijadzie. Opancerzony pojazd (należący do rodziny KamAZ Tajfun) wyposażony jest w zdalnie sterowany moduł uzbrojenia wraz z armatą 2A42 kal. 30 mm oraz współosiowym karabinem maszynowym Kałasznikowa kal. 7,62 mm. na wieży zamontowana jest również wyrzutnia ppk 9K113 Konkurs. Według producenta - firmy Remdiesel, ZA-SpN Tytan może prowadzić ogień do obiektów na dystansie do 2 tysięcy metrów. Wymiary pojazdu to (w mm): 6280 x 2550 x 3500. Silnik ma moc 350 KM, a prędkość maksymalna oscyluje koło 100 km/h. Zasięg pojazdu to maksymalnie 800 km. Ochrona balistyczna zapewniona jest na poziomie STANAG 4569 Level III, a przeciwminowa na poziomie STANAG 4569 (6) Level 2a/2b.

Spartak jest natomiast prezentowany jako pojazd opancerzony klasy MRAP z danem kadłuba w kształcie V. Może pomieścić do 10-12 żołnierzy na pokładzie, a jego maksymalna ładowność wynosi 2 tony. Wymiary pojazdu to (w mm): 6200 x 2500 x 2600. Pojazd ma 312-konny silnik, zasięg rzędu tysiąca kilometrów. Ochrona balistyczna zapewniona jest na poziomie STANAG 4569 Level III, a przeciwminowa na poziomie STANAG 4569 (6) Level 2a/2b.

Co do Orłanów to Rosjanie pokazują na zewnętrznej ekspozycji modele Orłan-10E oraz Orłan 30. To również systemy walki elektronicznej RB-504P-E Siłok oraz Serp WS-6. Na pasie startowym Rosjanie prezentują natomiast samolot transportowy Ił-76MD-90A(E) w wersji eksportowej.

Według danych przekazanych przez Rosjan Orłan-10E ma masę startową rzędu 18 kilogramów i może pozostawać w powietrzu do 10 godzin na pułapie do 5 kilometrów.