Czołg lekki nadal za ciężki?

Na samym wstępie należy zaznaczyć że z czołgiem lekkim/wozem wsparcia ogniowego M10 Booker nie było problemów czysto technicznych. W zasadzie pojazd uznawany jest za dobrze zaprojektowany. Pojawiły się natomiast wątpliwości natury doktrynalnej oraz związanej z wymaganiami taktyczno-technicznymi.

Największe wątpliwości związane są z masą pojazdu. M10 waży w konfiguracji podstawowej 38,1 ton metrycznych, a więc pojazd jest nadal stosunkowo lekki. Dowódcy 101. Dywizji Powietrznodesantowej mają wątpliwości, ponieważ 8 z 11 mostów znajdujących się w Fort Campbell ulega uszkodzeniu ze względu na masę wozu.

Kolejne wątpliwości budzi zdolność do przerzutu drogą powietrzną. Na dość wczesnym etapie zrezygnowano z możliwości zrzucania pojazdu na spadochronie. Obecne przepisy bezpieczeństwa US Air Force oznaczają, że na pokładzie samolotów transportowych C-17A przewożony może być tylko jeden M10 a nie dwa wozy jak to planowano początkowo.

Z jednej strony budzi to wątpliwości. Pojazd został jednak zaprojektowany zgodnie z wymaganiami US Army. M10, zaprojektowany przez General Dynamics Land Systems, został uznany za lepszą konstrukcję niż XM1302 zaprojektowany przez BAE Systems. Pod uwagę brano przeżywalność, ergonomię i ogólne charakterystyki.

Należy zatem zadać pytanie o zasadność wątpliwości prezentowanych przez oficerów 101. Dywizji Powietrznodesantowej, skoro pojazd został zaprojektowany zgodnie z wymogami. Ewentualnie powinny zostać zaadaptowane inne rozwiązania. Poniżej znajduje się kilka opcji:

• Zakup jednocześnie dwóch różnych konstrukcji, M10 dla standardowych brygad lekkiej piechoty, oraz M1302 dla brygad i dywizji powietrznodesantowych.
• Zakup lżejszego M1302, godząc się z faktem że ma niższą przeżywalność oraz gorszą ergonomię.
• Zaakceptowanie faktu, że masa wybranego pojazdu wynika z takich, a nie innych założeń taktyczno-technicznych.

Poza tym pojawia się tutaj kolejny problem. Chodzi o przechodzenie ze skrajności w skrajność, czyli nadmierne dążenie do redukcji masy. Oczywiście, niska masa ma swoje zalety, ale trzeba pamiętać że niesie za sobą także problemy. Lżejszy pojazd jest gorzej opancerzony, a przez to ma niższą przeżywalność na polu walki.

Boleśnie przekonali się o tym Rosjanie, których lekkie bojowe wozy desantu BMD-4M, zaprojektowane dla wojsk powietrznodesantowych mają bardzo niską przeżywalność i mogą być skuteczne porażone nawet ogniem karabinów maszynowych strzelających amunicją przeciwpancerną.

Mówiąc wprost, praw fizyki nie da się pokonać. Dlatego też krytyka dobrze zaprojektowanego pojazdu wydaje się być nieuzasadniona. Jeśli już to należałoby się zastanowić nad tym, dla jakich jednostek ten pojazd zaprojektowano i czy wojska powietrznodesantowe w ogóle powinny posiadać tego typu pojazdy?

Z drugiej strony, w US Army pojawiają się głosy, że lekkie czołgi czy też wozy wsparcia ogniowego nie są potrzebne, ponieważ trwają prace nad czołgiem podstawowym nowej generacji, czyli przyszłym M1A3. Wóz ma być o około 9-10 ton lżejszy od obecnej generacji czołgów M1. Będzie więc ważył około 56-57 ton, tym samym możliwy byłby zakup większej liczby nowych czołgów, nie tylko dla dywizji pancernych/zmechanizowanych ale również dla brygad i dywizji lekkiej piechoty.

Można powiedzieć że to by oznaczało niejako powrót do koncepcji samodzielnych batalionów czołgów z okresu drugiej wojny światowej. W tym okresie dywizje pancerne posiadały własne brygady, pułki i bataliony pancerne, natomiast dywizje piechoty wspierane były przez przydzielane do nich bataliony czołgów.

Czas pokaże, jakie ostatecznie rozwiązanie zostanie wybrane przez US Army. Jest to jednak przestroga, aby nie popadać w skrajności, jeśli chodzi o dążenie do redukcji masy pojazdów. Dla typów związków taktycznych jak brygady i dywizje lekkiej piechoty pojazd o stosunkowo niewielkiej masie 38 ton nadal może być uznawany za zbyt ciężki.