Wielkie zmiany w Wojsku Polskim. Jaka będzie armia za dekadę? [ANALIZA]

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Cywilny nadzór nad WP sprawuje Minister Obrony Narodowej z podległym sobie Urzędem MON, którego częścią jest Sztab Generalny WP. Minister jest członkiem Rady Ministrów i podlega Prezesowi Rady Ministrów czyli Premierowi. Zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP jest Prezydent RP.

Bezpośrednio ministrowi podlegają wybrane jednostki organizacyjne. Najważniejszymi i największymi z nich są:

• Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej w Zegrzu;
• Dowództwo Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni im. Jerzego Witolda Różyckiego w Legionowie;
• Dowództwo Garnizonu Warszawa w Warszawie;
• Komenda Główna Żandarmerii Wojskowej w Warszawie;
• Agencja Uzbrojenia w Warszawie;
• Agencja Mienia Wojskowego w Warszawie.

Natomiast Szefowi Sztabu Generalnego WP podlegają struktury liczące najwięcej żołnierzy. W jego podległości znajdują się m. in.:

• Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych w Warszawie;
• Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych im. gen. Bronisława Kwiatkowskiego w Warszawie;
• Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych w Bydgoszczy.

Liczebność żołnierzy zawodowych pełniących służbę w ostatnich latach zmienia się tylko nieznacznie:

• 31 grudnia 2022 roku – 118.300 żołnierzy (w tym 11.500 kobiet);
• 31 grudnia 2020 roku – 110.100 żołnierzy;
• 31 grudnia 2019 roku – 107.700 żołnierzy;
• 31 grudnia 2015 roku – 96.200 żołnierzy.

Liczebność pracowników cywilnych wojska również w ostatnich latach oscyluje wokół tego samego poziomu:

• 31 grudnia 2022 roku – 46.500 pracowników (w tym 21.500 kobiet);
• 31 grudnia 2020 roku – 46.600 pracowników;
• 31 grudnia 2019 roku – 45.800 pracowników;
• 31 grudnia 2015 roku – 45.500 pracowników.

Według stanu ewidencyjnego na dzień 31 grudnia 2022 roku korpus żołnierzy zawodowych składał się z:

• 10.000 oficerów starszych i generałów;
• 11.600 oficerów młodszych;
• 46.000 chorążych i podoficerów;
• 50.700 żołnierzy.

Dodatkowo w służbie było jeszcze:

• 7.000 żołnierzy służby kandydackiej;
• 31.730 żołnierzy Terytorialnej Służby Wojskowej.

Docelowo według obecnych planów w 2035 roku Siły Zbrojne RP mają liczyć 300.000 żołnierzy w tym:

• 187.127 żołnierzy zawodowych;
• 9.373 żołnierzy zawodowych w okresie kształcenia;
• 3.000 żołnierzy Dobrowolnej Służby Wojskowej w okresie kształcenia (pierwsze roczniki akademii wojskowych);
• 50.000 żołnierzy Dobrowolnej Służby Wojskowej;
• 50.000 żołnierzy Terytorialnej Służby Wojskowej.

Na razie nie wiadomo czy ten bardzo ambitny plan rozwoju liczebnego uda się zrealizować, a jeśli tak to kiedy. Na przeszkodzie mogą stać głównie czynniki demograficzne i budżetowe. Niewątpliwie najtrudniej będzie osiągnąć zakładany pułap w grupie żołnierzy zawodowych. Na razie roczne przyrosty liczb ewidencyjnych nie są imponujące. Sporo osób przychodzi do wojska, ale również wiele z niego odchodzi. Umożliwia to obowiązujący mundurowy system emerytalny dzięki któremu żołnierze nabywają uprawnień emerytalnych już po 25 latach służby (a ci którzy wcześniej rozpoczęli służbę już po 15 latach).

Związki taktyczne Wojsk Lądowych

Planowana na czas pokoju 250-tysięczna armia (a z Wojskami Obrony Terytorialnej 300-tysięczna) wynika z planów ogromnych zakupów sprzętu wojskowego i co za tym idzie rozbudowy organizacyjnej. Głównym beneficjentem tych zmian będą Wojska Lądowe.

MON nie podaje żadnych informacji dotyczących planowanej docelowej struktury organizacyjnej Wojsk Lądowych. Pojawiają się tylko pojedyncze informacje, z których można pokusić się o przewidywania, ale będą one obarczone dużym ryzykiem błędu.

Można założyć, iż:

• planowana do zorganizowania szósta dywizja Wojsk Lądowych (tzw. Dywizja „B") będzie ogólnowojskowym związkiem taktycznym, a nie aeromobilnym;
• nową strukturę organizacyjną składającą się z 4 brygad ogólnowojskowych liczących po 4 bataliony czołgów lub zmechanizowanych osiągną tylko „wschodnie" dywizje czyli 16.Dywizja Zmechanizowana, 18.Dywizja Zmechanizowana, 1.Dywizja Piechoty i Dywizja „B";
• w obecnej strukturze organizacyjnej pozostaną „zachodnie" dywizje czyli 11.Dywizja Kawalerii Pancernej i 12.Dywizja Zmechanizowana przeznaczone do drugorzutowego wsparcia dywizji „wschodnich" i ewentualnej obrony wybrzeża;
• ogólna struktura pododdziałów zostanie nie zwiększona czyli bataliony czołgów i zmechanizowane będą liczyły po 58 wozów bojowych, a dywizjony artylerii lufowej po 24 systemy artyleryjskie;
• w dywizjach „wschodnich" zostaną utworzone nowe brygady rakiet, a w brygadach ogólnowojskowcyh „wschodnich" zostanie wprowadzony nowy dywizjon artylerii rakietowej uzbrojony w wyrzutnie Himars lub K239 Chunmoo i dywizjony takie będą miały strukturę liczącą 18 (a nie 24) takich wyrzutni;

Razem w 6 dywizjach będzie:

Podstawową siłą ogniową 6 naszych związków taktycznych będzie:

• 6 brygad pancernych;
• 10 brygad zmechanizowanych;
• 1 brygada obrony wybrzeża;
• 1 brygada strzelców podhalańskich;
• 4 brygady zmotoryzowane.

Znowu zakładając, iż:

• „wschodnie" brygady pancerne będą składać się z 3 batalionów czołgów i batalionu zmechanizowanego, a brygady zmechanizowane (nie wiadomo czy wszystkie) z 2 batalionów czołgów i 2 batalionów zmechanizowanych;
• „wschodnie" brygady zmotoryzowane będą miały 4 bataliony zmotoryzowane i niewiadomy docelowy sprzęt wojskowy;
• brygada strzelców podhalańskich będzie miała 4 bataliony zmechanizowane;
• brygada obrony wybrzeża będzie miała 3 bataliony zmechanizowane;
• dywizyjne pułki artylerii pozostaną w strukturze 4-dywizjonowej, przy czym 2 dywizjony będą lufowe, a 2 dywizjony rakietowe, dywizyjne brygady artylerii będą miały 4 dywizjony lufowe, a dywizyjne brygady rakiet będą miały 4 dywizjony rakiet.

Razem w 6 dywizjach będzie:

Łącznie daje to potrzebę posiadania:

• 29 batalionów czołgów;
• 53 batalionów zmechanizowanych i zmotoryzowanych;
• 42 dywizjonów artylerii lufowej;
• 36 dywizjonów artylerii rakietowej.

Podstawowy sprzęt bojowy dla dywizji

Zakładając powyższą strukturę organizacyjną Wojsk Lądowych za możliwą do wyobrażenia sobie w 2035 roku do wyposażenia tych 6 dywizji będzie potrzeba:

• 1682 czołgów (29 x 58);
• 3074 bojowych wozów piechoty i transporterów opancerzonych (53 x 58) – nie licząc wozów specjalnych zabudowanych na ich podwoziach;
• 1008 artyleryjskich systemów artyleryjskich nie licząc moździerzy (42 x 24);
• 648 wieloprowadnicowe wyrzutnie rakiet (36 x 18).

Oprócz tego potrzeba dodatkowych egzemplarzy dla akademii wojskowych i centrów szkolenia. Nie wiadomo czy MON planuje tworzyć jakieś zapasy sprzętowe na czas mobilizacji. Ale nawet i bez tych dodatkowych potrzeb są to ogromne liczby potrzebnego sprzętu, ale i obecne już złożone oraz planowane zamówienia są ogromne.

Według obecnych danych Polska zamówiła już łącznie 366 czołgów M1 Abrams i 180 czołgów K2. Na razie w Polsce jest tylko 14 Abramsów i 28 K2. W planie jest zamówienie kolejnych 820 czołgów K2/K2PL, a na stanie mamy obecnie 233 czołgów Leopard 2. Łącznie daje to 1599 czołgów. Czołgów T-72 i PT-91 Twardy nie należy brać pod uwagę, ponieważ niedługo wszystkie zostaną przekazanie Ukrainie lub wycofane ze służby. Dla przypomnienia obowiązujący Polskę traktat CFE nakłada na nas limit posiadania 1730 czołgów.

Większy problem pojawia się przy liczeniu bojowych wozów opancerzonych. Trzeba zacząć od polskiego limitu z traktatu CFE. Wynosi on tylko 2150 takich pojazdów. Oczywiście przyszłość CFE jest niepewna, szczególnie obecnie w trakcie trwania wojny rosyjsko-ukraińskiej i po całkowitym wycofaniu się z niego Rosji. Tymczasem Polska jeszcze niedawno miała tylko 349 Rosomaków z wieżą Hitfist-30 i kilkaset innych w wersjach specjalistycznych. Polskie władze podjęły wydaję się dość kontrowersyjną decyzję o przekazywaniu ich Ukrainie. Kontrowersyjną bo Rosomaki są jedynymi w miarę nowoczesnymi pojazdami do przewozu żołnierzy na polu walki. Rosomaków z wieżą ZSSW-30 zamówiono na razie zaledwie 70 sztuk. Starych pojazdów BWP-1 i BWR-1 nie można brać już pod uwagę ze względu na wiekowość konstrukcji. Jak widać do liczby 3074 wozów bojowych brakuje ich ponad 2500 i należy je dopiero zamówić. Będą to bojowe wozy piechoty Borsuk (zapowiedzi mówią o ponad 1000 szt. oraz ponad 300 szt. wozów w wersjach specjalistycznych) i ciężkie bojowe wozy piechoty (na bazie podwozia Krab/K9). Nadal ważą się losy nowych zamówień na kołowe transportery opancerzone Rosomak w ich przedłużonej wersji.

Po przekazaniu na Ukrainę co najmniej 54 samobieżnych haubic Krab na stanie WP oraz zamówionych w HSW jest ich łącznie 116. Czy będą kolejne zamówienia na nie, pomimo różnych zapowiedzi, nadal do końca nie wiadomo. Zamówiono natomiast już w Korei 212 haubic K9A1 (w Polsce są już 48 takie haubice) i planuje się pozyskać jeszcze 460 kolejnych K9A1/K9PL. Łącznie dałoby to 788 haubic perspektywicznego kalibru 155 mm. Nawet po realizacji tych zamówień całkowite przejście artylerii tylko na ten kaliber nie jest do końca pewne, a przecież w przyszłości należałoby się pożegnać z haubicami kalibrów 152 mm i 122 mm, jako bronią nieperspektywiczną. Wydaje się, że przekazanie 54 Krabów na Ukrainę również było rozwiązaniem kontrowersyjnym. Dla naszej artylerii na pewno lepiej byłoby gdyby zamiast Krabów przekazano Goździki i Dany.

Obecnie w trakcie realizacji są kontrakty na 20 amerykańskich wyrzutni Himars (z których 7 jest już w kraju) oraz 218 koreańskich wyrzutni K239 Chunmoo. Dodatkowo do publicznej wiadomości podano informację o planowanym zakupie jeszcze 70 dodatkowych wyrzutni K239 oraz o polskim zapytaniu dotyczącym możliwości zakupu w USA 486 dodatkowych wyrzutni Himars. Gdyby zrealizowano wszystkie te plany razem zakupiono by 794 wyrzutni Himars i Chunmoo. Realizacja tych planów pozwoli zabezpieczyć planowane 6 dywizji. Chyba, że poza dywizjami powstaną jeszcze osobne brygady rakiet, które będą wymagały kolejnych wyrzutni. W takim przypadku w służbie przez jakiś czas będą musiały pozostać ostatnie wyrzutnie kalibru 122 mm czyli RM-70, WR-40 Langusta i BM-21 Grad.

Czy to wszystko ?

Zakupy sprzętu wojskowego w opisanych 4 podstawowych kategoriach uzbrojenia będą niezwykle wielkim obciążeniem dla polskiego budżetu. A należy pamiętać jeszcze o kosztach jego eksploatacji i remontów. Oczywiście wyposażenie w sprzęt dywizji ogólnowojskowych jest o dużo szersze niż same czołgi, wozy bojowe i artyleria. Potrzebne są setki wozów zabezpieczenia bojowego, technicznego, dowodzenia, rozpoznania, łączności, saperskich czy sanitarnych. Każda dywizja musi być uzbrojona w wielowarstwowy system obrony powietrznej składający się ze stacji radiolokacyjnych i wyrzutni rakiet przeciwlotniczych różnych zasięgów. Setki samochodów ciężarowych i terenowych są potrzebne logistyce i codziennej działalności szkoleniowej. Potrzebne są moździerze, granatniki i ciężka broń zespołowa różnych typów oraz broń i wyposażenie osobiste.

Czy tylko dywizje ?

Obecnie poza strukturami związków taktycznych Wojsk Lądowych funkcjonuje trochę jednostek. Najważniejszymi jednostkami poza dywizyjnymi są m. in.:

• brygada powietrznodesantowa;
• brygada kawalerii powietrznej;
• pułk przeciwpancerny (prawdopodobnie trafi do którejś z dywizji;
• 3 pułki rozpoznawcze;
• 2 pułki saperów;
• 2 pułki inżynieryjne;
• 2 pułki chemiczne;
• jednostki topograficzne, medyczne, zabezpieczające dowództwa wielonarodowe w Polsce¸ centra szkoleniowe, ośrodki szkolenia poligonowego oraz inne mniejsze formacje.

Na razie nie wiadomo czy rozbudowa Wojsk Lądowych będzie dotyczyła również jednostek wyższego szczebla dowodzenia niż dywizja. Jeśli tak to będzie ona dotyczyła raczej jednostek wsparcia i zabezpieczenia.

Lotnictwo

Lotnictwo to oczywiście jedna z najważniejszych broni na polu walki. Służy do obrony powietrznej oraz ataków na cele lądowe i wsparcia pozostałych rodzajów sił zbrojnych.

Obecnie Polska dysponuje:

• 3 eskadrami samolotów wielozadaniowych F-16C/D;
• 1-2 eskadrami samolotów myśliwskich MiG-29, które są sukcesywnie przekazywane na Ukrainę;
• 1 eskadrą samolotów myśliwsko-bombowych Su-22, które wymagają już pilnego wycofania ze służby;
• 4 eskadrami samolotów transportowych (C-130, C-295, M28);
• 1 eskadrą szkolną samolotów Leonardo M-346 mogącymi w bardzo ograniczony sposób realizować misje bojowe;
• 4 eskadrami szkolnymi samolotów (PZL-130, M28) i śmigłowców (SW-4, Mi-2).

Pod wspólnym nadzorem Inspektoratu Sil Powietrznych DGRSZ znajduje się również lotnictwo morskie i lotnictwo wojsk lądowych. Obecnie w ich skład wchodzą:

• 2 bazy lotnictwa morskiego (M28, W-3, SH-2G, Mi-14, Mi-2) z Gdyńskiej Brygady Lotnictwa MW im. kmdr. por. pil. Karola Trzaski-Durskiego;
• 2 bazy lotnicze (Mi-24, Mi-2, W-3PL) z 1.Brygady Lotnictwa Wojsk Lądowych;
• 2 dywizjony lotnicze (Mi-8, Mi-17, W-3) z 25.Brygady Kawalerii Powietrznej im. Księcia Józefa Poniatowskiego.

Jak na nasze potrzeby lotnictwo jest zdecydowanie za małe, a duża część sprzętu latającego pamięta jeszcze czasy Układu Warszawskiego. Aby wzmocnić i odnowić naszą flotę powietrzną zadecydowano o pierwszych zakupach oraz zaplanowano następne. Zakupiono już:

• 2 eskadry samolotów wielozadaniowych F-35A (32 szt.);
• 3 eskadry samolotów szkolno-bojowych FA-50 (12 szt. w wersji FA-50 Block 10 i 36 szt. w przyszłościowej wersji FA-50PL), z których 2 pierwsze maszyny przetransportowano już do Polski;
• klucz śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych AW101 (4 szt.), z których pierwszy przyleciał do Polski;
• 2 eskadry śmigłowców AW149 (32 szt.);
• eskadrę śmigłowców dla Wojsk Specjalnych S-70i Black Hawk (8 szt.), z których 4 już dostarczono;

Zapowiedziano natomiast zakup kolejnych maszyn AW101 (22 szt.) i uzbrojonych S-70i w wersjach transportowych i wsparcia wojsk lądowych, a przede wszystkim śmigłowców szturmowych AH-64E Apache (96 szt.).

O ile zakup F-35 i śmigłowców jest bardzo korzystny dla WP, to zakup koreańskich samolotów szkolno-bojowych FA-50 jest mocno kontrowersyjny. Pierwsze dostarczone już do Polski maszyny tego typu nie mają zbyt dużych walorów bojowych. Może dzięki wyposażeniu docelowej wersji FA-50PL w nowoczesną stację radiolokacyjną i przystosowaniu do przenoszenia nowoczesnego uzbrojenia rakietowego walory te wzrosną. Ale nigdy nie będą to maszyny bojowe mogące wykonywać najważniejsze zadania jak wywalczenie przewagi w powietrzu czy obrona powietrzna.

Znacznie lepiej wyglądają plany wymiany śmigłowców na nowe. Wątpliwość może budzić tylko nadmiernie rozbudowana liczba typów i wersji nowych śmigłowców. Oprócz powyżej wymienionych należy się spodziewać zakupu za kilka lat jeszcze śmigłowców pokładowych Kondor dla budowanych obecnie 3 fregat projektu 106 Miecznik.

Natomiast nadal palącą potrzebą jest jak najszybszy wybór i zamówienie kolejnych pełnokrwistych samolotów bojowych. Obecnie znane plany mówią o pozyskaniu jeszcze 2 eskadr takich maszyn i prawdopodobnie należy obstawiać, iż będą to kolejne F-35A. Jeszcze nie tak dawno powszechnie mówiono o potrzebie posiadania przez Polskę 10 eskadr samolotów bojowych ze 160 maszynami. Obecnie praktycznie dysponujemy tylko 3 eskadrami F-16C/D, a za kilka lat dopiero dołączą 2 eskadry F-35A.

Flota

Od wielu dziesiątków lat bardziej zaniedbanym rodzajem sił zbrojnych tradycyjnie jest Marynarka Wojenna, a szczególnie jej siły okrętowe. Od lat poszczególne okręty są systematycznie remontowane i utrzymywane w możliwie najlepszym stanie. Niektóre z nich przeszły poważne modernizacje, ale większość niestety nie. Dodatkowo od kilku lat wyłączone są z eksploatacji 2 okręty przebywające w stoczniach remontowych. W PGZ Stoczni Wojennej w Gdyni znajduje się okręt ratowniczy ORP Piast (281), a w MSR w Szczecinie okręt transportowo-minowy ORP Lublin (821). Ten wieloletni pobyt nie przynosi chwały polskim stoczniowcom, a z drugiej strony wzbudza zdziwienie. Dodatkowo trudno zrozumieć dlaczego MON akceptuje taki stan rzeczy.

Dla jednostek operujących w tak ciężkich warunkach jakie stwarzają morza i oceany, wiek jest nieubłagany. Dlatego pomimo wszelkich starań zaangażowanych służb w utrzymanie ich sprawności polska flota wymaga zdecydowanego odmłodzenia. W ostatnich latach pod biało-czerwoną banderę trafiły tylko:

• 3 niszczyciele min projektu 258 Kormoran II;
• 6 holowników projektu B860.

Zdecydowana większość z pozostałych okrętów pamięta jeszcze czasy Zimnej Wojny lub ich projekty powstały w tamtych czasach. Ostatnio udało się podpisać kilka nowych umów i rozpoczęto budowę:

• 3 fregat projektu 106 Miecznik;
• 3 kolejnych niszczycieli min projektu 258 Kormoran II;
• 2 okrętów rozpoznania radioelektronicznego projektu 107 Delfin.

Minister obrony narodowej na tegorocznej edycji Defence24 Day zapowiedział uruchomienie programu pozyskania nowych okrętów podwodnych Orka. Obecnie trwają pierwsze wstępne konsultacje rynkowe. Chęć wzięcia w nich udziału zgłosiło 11 firm.

Jednostkowe ceny zakupu okrętów są bardzo wysokie, bo zawierają one pozyskanie dużych możliwości bojowych. Z powodu tych wysokich cen, obecnie zakontraktowany jest zakup tylko jednej fregaty Miecznik w docelowej konfiguracji i wyposażeniu. Następne jednostki 106/2 i 106/3 na razie są zakontraktowane tylko jako sprawne platformy z systemami dowodzenia, ale bez uzbrojenia i wyposażenia radioelektronicznego.

W tym świetle zakup nowych okrętów podwodnych jest nadal zagrożony ze względu na braki budżetowe. Pomimo gigantycznego wzrostu budżetu MON i powołania pozabudżetowego Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych o środki nie jest prosto. Wynika to oczywiście z gigantycznych i drogich zamówień na sprzęt dla Wojsk Lądowych, obrony powietrznej i lotnictwa. Można mieć tylko nadzieję, iż pomiędzy te zakupy uda się wcisnąć nowe Orki. Ich zakup, w wersji z uzbrojeniem rakietowym i wyposażonych w napęd niezależny od powietrza, jest niezbędny. Zdecydowanie podniosłyby one zdolności bojowe Marynarki Wojennej oraz zdolności Polski do rażenia celów na głębokich tyłach nieprzyjaciela.

Warto zwrócić uwagę, iż obecnie dysponujemy 2 nowoczesnymi systemami rakietowymi służącymi do zwalczania okrętów nawodnych i celów lądowych. Nabrzeżny Dywizjon Rakietowy MW w Siemirowicach dysponuje 2 dywizjonami uzbrojonymi w norweskie rakiety NSM (łącznie 12 wyrzutni po 4 rakiety). Zakup kolejnych wyrzutni i kolejnych rakiet NSM jest planowany w najbliższym czasie. Drugi ważny system rakietowy to szwedzkie rakiety RBS-15 Mk3. Są w niego uzbrojone trzy małe okręty rakietowe projektu 660 (maksymalnie po 8 każdy). Same nośniki nie są już najmłodsze pomimo, iż w czasie dozbrajanie przeszły poważne remonty. Najwięcej kłopotów przysparzają radzieckie silniki główne M502. Dlatego obecnie w PGZ Stoczni Wojennej prowadzony jest remont główny tych okrętów połączony z całkowitą wymianą siłowni na nową składająca się z silników MTU. Uzbrojenie okrętu i jego system dowodzenia pozostaną bez zmian. Wcześniej planowano wymianę również ich, ale ze względu na wysoką łączną cenę przy stosunkowo starych okrętach, okazało się to nieracjonalne.

Niestety nadal nie zadecydowano o dozbrojeniu pojedynczej korwety patrolowej ORP Ślązak (241) projektu 621. Jest to nowy okręt co prawda budowany przez kilkanaście lat, ale na podstawie dobrego projektu. Miała to być korweta wielozadaniowa, ale ze względu na ograniczenia budżetowe MON skończyło się tylko na nowej platformie. Okręt ten nie jest obecnie w stanie prowadzić samodzielnych działań bojowych. Jednak przy odpowiednim podejściu wojskowym i projektowo-stoczniowym stosunkowo szybko można byłoby go dozbroić w rakiety przeciwlotnicze, rakiety przeciwokrętowe i torpedy. Raczej niecelowe i trudne byłoby wyposażenie go w kadłubową stację hydrolokacyjną, ale w takie urządzenie holowane bez większych problemów. Dzięki temu oprócz celów powietrznych i nawodnych ORP Ślązak mógłby jeszcze wykrywać cele podwodne. Dlatego pilnie potrzebne są decyzje, a dozbrojony okręt mógłby wrócić do służby wcześniej niż prototyp fregaty Miecznik.

To nie wszystko

Do powyższych dziedzin funkcjonowania WP należałoby jeszcze dodać pilne potrzeby odbudowy obrony powietrzne, rozwoju rozpoznania, Wojsk Specjalnych i Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni i wielu, wielu innych rodzajów wojsk i służb. Opisujemy to na bieżąco na naszych łamach, a w tym miejscu tylko ograniczymy się do przypomnienia, iż zdolności bojowe WP nie zależą tylko od liczby podstawowego sprzętu wojskowego, ale też od całych mas sprzętu wsparcia i logistyki. Szczególnie polska logistyka wojskowa w najbliższych latach stanie przed wielkimi wyzwaniami. Dotyczą one obsługi i remontu sprzętu, zakupów niezbędnych części eksploatacyjnych i zapasowych, materiałów pędnych i smarów i co najważniejsze zapasów amunicji. Cena zakupu uzbrojenia nie jest najwyższym kosztem ponoszonym w czasie jego cyklu życia. Więcej kosztuje jego eksploatacja przez dziesiątki lat oraz utrzymanie stanów osobowych żołnierzy i pracowników cywilnych go wykorzystującego.

Pieniądze

Większość polskich zakupów zbrojeniowych jest obecnie realizowana na kredyt, który będzie kiedyś trzeba spłacić. Wszystkie kolejne rządy od powstania III RP wydawały na wojsko tyle ile udawało się wygospodarować z budżetu państwa. Było tak do czasu rozpoczęcia działań hybrydowych na granicy polsko-białoruskiej oraz agresja Rosji na Ukrainę, ale dopiero faza z lutego 2022 roku. Dopiero te wydarzenia i wzrost zagrożeń w naszym rejonie spowodował zdecydowane przyśpieszenie zakupów (na kredyt). A sumy za już zakontraktowany sprzęt wojskowy są gigantyczne, a następne kontrakty są przygotowywane.

Wiceminister obrony narodowej Wojciech Skurkiewicz na posiedzeniu Sejmowej Komisji Obrony Narodowej w dniu 6 lipca 2023 roku poinformowała o wybranych już zawartych kontraktach i ich cenach kontraktowych. Są to m. in.:

• 23.500 mln zł za 250 czołgów M1A2 SEP v.3 Abrams;
• 21.700 mln zł za 2 baterie zintegrowanego systemu obrony przeciwrakietowej Wisła;
• 21.700 mln zł za 32 samoloty wielozadaniowe F-35A;
• 20.900 mln zł za 218 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych K239 Chunmu;
• 19.300 mln zł za 180 czołgów K2;
• 17.300 mln zł za 48 samolotów szkolno-bojowych FA-50 i FA-50PL;
• 14.200 mln zł za 212 samobieżnych haubic K9A1;
• 8.200 mln zł za 32 wielozadaniowe śmigłowce wsparcia AW149;
• 8.000 mln zł za 3 fregaty projektu 106 Miecznik (po zawartym niedawno aneksie do umowy jest to sporo więcej niż ta początkowa cena);
• 6.100 mln zł za 116 czołgów M1A1 Abrams;
• 6.000 mln zł za pierwsze 3 umowy na zakup 22 baterii zestawów rakietowo-artyleryjskich Pilica +;
• 4.400 mln zł za ponad 1000 mechanizmów startowych i 4800 ręcznych rakiet przeciwlotniczych Piorun;
• 3.800 mln zł za 6 niszczycieli min projektu 258 Kormoran II;
• 3.500 mln zł za 2 okręty rozpoznania radioelektronicznego projektu 107 Delfin;
• 2.900 mln zł za dywizjon wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych HIMARS;
• 2.500 mln zł za 2 satelity obserwacyjne;
• 2.100 mln zł za blisko 184.000 karabinków Grot;
• 1.900 mln zł za 4 zestawy bezzałogowych statków powietrznych Bayraktar TB2;
• 1.700 mln zł za 70 zdalnie sterowanych systemów wieżowych ZSSW-30 i integrację ich z transporterami opancerzonymi Rosomak;
• 1.600 mln zł za pierwszą fazę zakupu 2 jednostek ogniowych zestawów rakietowych krótkiego zasięgu Mała Narew;
• 1.000 mln zła za 2 pierwsze umowy na zakup 24 pojazdów do minowania narzutowego Baobab-K wraz z kasetami minowymi i minami przeciwpancernymi;
• 800 mln zł za 110 wyrzutni i 680 przeciwpancernych pocisków kierowanych Javelin;
• 612 mln zł za 800 przeciwpancernych pocisków kierowanych Hellfire;
• 545 mln zł za 11 trójwspółrzędnych stacji radiolokacyjnych TRS-15M Odra.

To tylko największe i tylko wybrane kontrakty zbrojeniowe, które już zostały podpisane. Dodatkowo w ramach zawartych już umów ramowych przewidywane są zakupy dalszych czołgów K2, samobieżnych haubic K9, bojowych wozów piechoty Borsuk i wozów specjalnych na ich podwoziu. Trwają prace nad kolejnymi umowami dotyczącymi m. in. dalszych zakupów wyrzutni rakietowych HIMARS, zakupów ciężkich bojowych wozów piechoty na podwoziu Krab/K9 czy pozyskaniu nowych okrętów podwodnych Orka.

Podsumowanie

Niewątpliwie WP wymaga pilnej modernizacji technicznej. Obecne niespokojne czasy wymagają tego wielokrotnie bardziej niż ostatnie 3 dziesięciolecia po zakończeniu Zimnej Wojny. Kwoty na wojskowe zakupy i liczby kupowanego sprzętu są bezprecedensowe w historii WP.  A do nich należy doliczyć jeszcze zakupy mniejszego sprzętu i wyposażenia oraz gigantyczne potrzeby zakupu zapasów amunicji, które wystarczą na prowadzenie dłuższych działań zbrojnych.

Niestety zakupy często wyglądają na przypadkowe i wywołują one wątpliwości dotyczące tego czy całościowy plan zakupów, wieloletniej eksploatacji i zwiększenia liczebności wojska jest realistyczny. Niektóre zakupy budzą wątpliwości dotyczące samych walorów bojowych danego sprzętu czy jakości dostarczanych wyrobów.

Warto, aby MON jednak w postaci jawnej Białej Księgi zaprezentował choć w zarysie docelowy model Sił Zbrojnych RP, ich docelowe uzbrojenie oraz przewidywane koszty zakupów i utrzymania armii przez najbliższe np. 30 lat. Tylko podanie takich danych pozwoli nam wyrobić sobie zdanie na temat czy Polskę stać na taką nową, wielką armię. Bo wiele znacznie bogatszych państw świata niż Polska, niestety nie stać.