ESSOR (European Secured SOftware defined Radio) to jeden z europejskich programów badawczo-rozwojowych na rzecz obronności, którego celem jest przede wszystkim opracowanie architektury radiostacji definiowanych programowo (SDR) (często określanych jako „koalicyjne”) oraz oprogramowania pozwalającego na szerokopasmową transmisję głosu i danych, tzw. waveform ESSOR HDR.

Możemy budować radiostacje przyszłości, ale wojsko musi je chcieć

Dzięki pracom wykonanym w pierwszej fazie tego programu (zakończonej w czerwcu 2015 r.), inżynierom (w tym informatykom) z sześciu państw już udało się uzyskać możliwość zapewnienia pełnej interoperacyjności pomiędzy radiostacjami SDR produkowanymi przez różnych producentów.

Jak podkreśla się w oficjalnym komunikacie: „po raz pierwszy w skali światowej udało się siłami kilku firm opracować niezwykle wydajny waveform szerokopasmowy i udowodnić jego interoperacyjność z wykorzystaniem kilku heterogenicznych platform, wytworzonych przez producentów z różnych krajów”.

W ESSOR bierze aktywny udział sześć znanych, światowych firm: fińska Elektrobit, francuski Thales, hiszpańska Indra, szwedzki Saab, włoska SELEX Communications oraz polska spółka RADMOR S.A. z Gdyni. Dzięki temu Polska uzyskała pełny dostęp do wyników i technologii uzyskanych w ramach programu i może je wykorzystać przy produkcji własnych radiostacji najnowszej generacji.

Będzie to o tyle łatwe, że RADMOR ma wieloletnie doświadczenie w dziedzinie radiokomunikacji, a systemy łączności tej spółki są używane w 16 armiach świata. Specjaliści wskazują, że mając do tego wiedzę oraz doświadczenie w implementacji i wykorzystaniu waveformu ESSOR HDR a także platform SDR, gdyńska spółka ma możliwość zaprojektowania oraz produkowania nowoczesnych, własnych, polskich radiostacji wojskowych, zapewniających najwyższy stopień bezpieczeństwa przesyłanych informacji.

Według spółki RADMOR już na początku pojawia się jednak opóźnienie związane z przedłużającymi się procedurami uzgodnień i zatwierdzenia Wstępnych Założeń Taktyczno-Technicznych na tej klasy system łączności. Inni członkowie programu ESSOR już pokazują modele lub prototypy radiostacji nowej generacji (zgodne ze standardem ESSOR).

Tymczasem dużo pracy w Polsce już wykonano chociażby dzięki funduszom z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. NCBiR uruchomił bowiem w 2013 roku projekt „Radiostacja przewoźna” (GUARANA), którego celem jest opracowanie pierwszej polskiej radiostacji programowalnej zgodnej ze standardem ESSOR. Prace w ramach tego projektu są realizowane przez konsorcjum złożone wyłącznie z polskich firm, którego liderem jest spółka RADMOR.

Co tak naprawdę opracowano w ramach programu ESSOR?

Pokazy zorganizowane w Gdyni przez spółkę RADMOR miały za zadanie uświadomić decydentom rządowym oraz przemysłowym, jak ważne rozwiązania zostały już opracowane w ramach programu ESSOR. W pokazach tych jako obserwatorzy uczestniczyli m.in.:

• przedstawiciele natowskiej agencji ds. łączności i informacji NCIA (NATO Communications and Information Agency);
• członkowie natowskiego sztabu ds. łączności i dowodzenia NHO C3 (NATO Headquarters Consultation, Command and Control);
• przedstawiciele organizacji ds. współpracy w dziedzinie uzbrojenia OCCAr (Organisation conjointe de coopération en matière d'armement);
• przedstawiciele państw skupionych w koalicji ds. sieciowej łączności COALWNW (coalition wideband networking waveform): Australii, Kanady, Niemiec, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii;
• przedstawiciel Holandii, Norwegii i Turcji;
• reprezentanci firm biorących udział w programie ESSOR: z Finlandii, Francji, Hiszpanii, Polski, Szwecji i Włoch.

Pokazy polegały na realizowaniu różnych scenariuszy, w których wykorzystywano sześć współpracujących ze sobą węzłów łączności. Węzły te były organizowane z wykorzystaniem różnych radiostacji definiowanych programowo SDR dostarczonych przez cztery firmy (Thales, Selex ES, Bittium i RADMOR).

Dzięki takiej organizacji można było potwierdzić możliwości uzyskania interoperacyjności pomiędzy różnymi radiostacjami programowalnymi SDR od różnych producentów, a dodatkowo pokazać: „przydatność metodologii zastosowanej w programie ESSOR  dla zapewniania „portowalności” waveformu oraz wysoką klasę waveformu ESSOR HDR potwierdzoną przez osiągane parametry podczas jego działania jako sieciowego medium szerokopasmowego”.

Zgodnie z oficjalnym komunikatem, poza samym pokazem interoperacyjności opracowanego wcześniej waveformu pokazano również jego najważniejsze funkcjonalności:

• MANET (sieć samoorganizującą się);
• synchronizację – wszystkie węzły „z” lub „bez” GNSS/sieć mieszana;
• dynamiczny przydział zasobów i adaptacja do wymagań ruchu;
• pełne zabezpieczenie transmisji danych (TRANSEC, NETSEC, COMSEC) z separacją na stronę jawna i niejawną („czerwoną” i „czarną”);
• wsparcie transmisji danych narodowych w sieciach koalicyjnych poprzez kodowanie „end-to-end”;
• wbudowany mechanizm OTAR/D/Z umożliwiający zdalne wyłączenie (eliminację) węzła;
• transmisję Unicast (w której istnieje tylko jeden nadawca i tylko jeden odbiorca), Multicast (w której może być wielu odbiorców) i Broadcast (system rozsiewczy) z QoS;
• transmisję Video w czasie rzeczywistym;
• konferencję VoIP (Voice over Internet Protocol) według schematu „punkt-punkt” oraz „punkt-wielopunkt”, obejmująca zabezpieczoną transmisję głosu zgodnie z protokołem SCIP (STANAG 5068 - implementacja wypracowana i wytworzona w RADMOR S.A.).

ESSOR to program badawczo-naukowy rozpoczęty 18 grudnia 2008 r. (kontrakt podpisano 1 grudnia 2009 r.) przez Finlandię, Francję, Hiszpanię, Polskę, Szwecję i Włochy. W imieniu państw uczestniczących programem zarządza organizacji ds. współpracy w dziedzinie uzbrojenia OCCAR, współpracując z Europejską Agencją Obrony (monitorującą program i przekazującą uczestnikom programu w podobnych projektach realizowanych w ramach EDA).