Rodzina ZSMU (zdalnie sterowanych modułów uzbrojenia) opracowana przez Zakłady Mechaniczne w Tarnowie powstała z myślą o zwiększeniu bezpieczeństwa naszych żołnierzy. Moduły te bowiem dają możliwość prowadzenie ognia z głębi pojazdu, zapewniając o wiele większe bezpieczeństwo strzelcowi, niż gdyby ten musiał kierować uzbrojeniem wychylony na zewnątrz.

Konstrukcja urządzeń w Tarnowie pozwala ponadto na korzystanie z systemów uzbrojenia w każdych warunkach klimatycznych i atmosferycznych, w dzień i w nocy, a także zwiększa jego skuteczność poprzez powiązanie tych systemów z nowoczesnymi systemami optoelektronicznymi.

Wszystko to zostało sprawdzone w badaniach na rzeczywiście wykorzystywanym sprzęcie potwierdzając słuszność przyjętych założeń konstrukcyjnych i przydatność modułów w działaniach operacyjnych. Dzięki temu mogą być one na wyposażeniu różnego typu pojazdów wojskowych, w tym czołgów, a nawet jednostek pływających i do osłony stacjonarnych obiektów strategicznych.

ZSMU - od blisko 10 lat specjalność ZM Tarnów

Prace nad zdalnie sterowanym modułami uzbrojenia trwają w Zakładach Mechanicznych Tarnów już od prawie 10 lat. Pierwsze badania zostały jeszcze zlecone przez Komitet Badań Naukowych. Stworzono wtedy dwa demonstratory technologii dla karabinu 7,62 mm oraz 12,7 mm, które przebadano na poligonach w Nowej Dębie, Wędrzynie i Biedrusku. Badania dynamiczne przeprowadzane były na pojeździe DZIK oraz KTO Rosomak.

Później na zlecenie Wojskowych Zakładów Motoryzacyjnych nr 5 w Poznaniu tarnowski Ośrodek Badawczo Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego (należący dzisiaj do ZM Tarnów) pomagał w przygotowaniu partii próbnej samochodu ciężarowo-osobowego typu HMMWV w wersji M1043A2 zintegrowanego z 12,7 mm WKM (TUMAK-2).

Zbudowano również prototypy modułów dla pojazdów HAMMER i TUR, które również przeszły z pozytywnym wynikiem badania poligonowe. Prace objęły ponadto opracowanie stanowiska ogniowego dla Artyleryjskiego Wozu Rozpoznawczego na Podwoziu Kołowym.

Następnym krokiem było zaadoptowanie modułów do wykorzystania systemu rakietowego 70 mm. Stanowisko takiego demonstratora wraz z karabinem 7,62 mm zostało zamontowane na samochodzie TUR-2 i przeszło badania środowiskowe.

W sumie w ciągu ostatnich ośmiu lat w Tarnowie realizowanych było siedem projektów związanych z ZSMU, które kończyły się badaniami z pozytywnym wynikiem. Ich ostatnim efektem jest wykonana na zlecenie Wojskowych Zakładów Motoryzacyjnych w Siemianowicach Śląskich wersja ZSMU  przeznaczona dla wozów rozpoznania technicznego Rosomak.

Budowa ZSMU

Uniwersalny ZSMU z Tarnowa został zaprojektowany w taki sposób, aby mógł on być zaadoptowany do różnego typu uzbrojenia, głowic celowniczo - obserwacyjnych i do późniejszych prac adaptacyjnych, związanych np. z układem stabilizacji, czy wyborem odpowiednich systemów obserwacji i celowania.

W skład modułu w zależności od potrzeb i możliwości zabudowy na danej platformie może wchodzić wyrzutnia pocisków rakietowych, granatnik, karabin maszynowy kalibru 7,62 mm lub 12.7 mm oraz zespół wyrzutników granatów dymnych.

Zasięg obserwacji oraz zakres celowania zależy tylko od zamontowanego uzbrojenia i od zsynchronizowanego z modułem systemu celowniczego. Dodatkowo ZM Tarnów proponują takie ukompletowanie ZSMU, które zapewnia działanie w dowolnych warunkach atmosferycznych, zarówno w dzień jak i w nocy.

Najbardziej rozbudowanym produktem ZM Tarnów w tej dziedzinie jest ZSMU-70, który wyposażono m.in. w wyrzutnię pocisków rakietowych NLPR-70 kalibru 70 mm WW-4, karabin maszynowy UKM-2000C kalibru 7,62 mm i zespół wyrzutników granatów dymnych kalibru 81 mm.

Wersja ZSMU-1276 jest natomiast wyposażona w wielkokalibrowy karabin maszynowy 12,7 mm WKM-B (lub opcjonalnie w km 12,7 mm NSW) zasilany skrzynką amunicyjną o pojemności 150 sztuk naboi. W module tym dzięki specjalnemu adapterowi mocującemu można w ciągu kilku minut zamontować karabin maszynowy kalibru 7,62 mm typu UKM-2000 C (lub typu PKT) wraz ze skrzynką amunicyjną na 250 sztuk naboi.

Moduły są proponowane w dwóch wersjach jeżeli chodzi o system zasilania amunicją: np. moduł A3 (ZSMU-1276 A3) posiada zasilanie wewnętrzne – za pomocą skrzynki amunicyjnej, a moduł C1 (ZSMU-1276 C1) jest zasilany za pomocą elastycznego rękawa, np. ze skrzynki amunicyjnej znajdującej się wewnątrz pojazdu.

Oba moduły zostały zintegrowane z głowicą optoelektroniczną ZMO-1 lub ZMO-2 „Horus”, które posiadają kamery: telewizyjną i termowizyjną oraz dalmierz laserowy. Co najważniejsze ZMO (Zintegrowany Moduł Optoelektroniczny) został również opracowany w Polsce - przez zakłady Bumar PCO/PHO.

ZSMU proponowane przez ZM Tarnów to właściwie cała rodzina modułów. Elastyczność systemu pozwala tworzyć dowolne kombinacje systemów uzbrojenia i obserwacji. Testowano więc zastosowanie na ZSMU: karabinu maszynowego 12,7 mm Browning Bushmaster (ZSMU-127 E1), granatów 60 mm firmy Wegmann i granatnika automatycznego GA-40 kalibru 40 mm (ZSMU-400A1/B1).

Dane taktyczno-techniczne ZSMU

ZSMU jest obsługiwany przez jednego operatora. W zestawie dla karabinu 12,7 mm moduł wraz z amunicją waży 190 kg, dla km 7,62 mm moduł jest lżejszy o 28 kg. System może prowadzić ogień dookólny w azymucie i od -5° do +50° w elewacji.

Sama głowica optoelektroniczna (w wersji ZMO-2) pozwala na prowadzenie obserwacji:

• przy zastosowaniu kamery termowizyjnej na odległości do 4200 m (przy szerokim polu widzenia z zakresem ogniskowania 20 m + ) i do 6800 m (przy wąskim polu widzenia z zakresem ogniskowania 100 m + );
• przy zastosowaniu kamery dziennej TV na odległości 600 m (przy szerokim polu widzenia z zakresem ogniskowania 5 m + ) i do 4000 m (przy wąskim polu widzenia z zakresem ogniskowania 250 m + ).

Dalmierz laserowy pracujący na fali 1,54 µm pozwala na pomiar odległości od 100 do 10 000 m.

Maksymilian Dura