Prezes NIK przedstawił rekomendacje wobec systemu penitencjarnego

W Warszawie odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa „Dobra administracja więzienna. Jeden standard dla wszystkich?”, zorganizowana przez Uniwersytet Warszawski, Polską Akademię Nauk oraz Stowarzyszenie Interwencji Prawnej. W jej trakcie dyskutowano o stanie administracji więziennej oraz potrzebie zmian w polskim prawie. Do udziału w debacie zaproszony został Prezes Najwyższej Izby Kontroli Krzysztof Kwiatkowski. Szef NIK przedstawił funkcjonowanie służby więziennej na podstawie badań kontrolnych przeprowadzonych w ciągu pięciu ostatnich lat.

We wskazanym okresie czasu NIK zajmował się takimi kwestiami, jak zatrudnianie osób pozbawionych wolności, readaptację społeczną skazanych na wieloletnie kary pozbawienia wolności oraz wdrożeniem i eksploatacją systemu dozoru elektronicznego czy też realizacją zadań przez sądowych kuratorów zawodowych w procesie wykonywania kary pozbawienia wolności w tym systemie.

NIK w celu optymalizacji systemu penitencjarnego, w swych rekomendacjach, zaproponowała m.in.: powszechniejsze zatrudnianie osób pozbawionych wolności, wprowadzenie przepisów upraszczających procedurę uzyskiwania przez osadzonych zaświadczeń z zakresu medycyny pracy, podjęcie działań mających na celu zmobilizowanie dyrektorów podległych jednostek penitencjarnych do szerszej współpracy z organami administracji publicznej oraz z organizacjami pozarządowymi, w szczególności z urzędami pracy.

Izba rekomendowała także podjęcie działań w celu stworzenia kompleksowego i spójnego systemu wsparcia społecznej readaptacji skazanych, w tym skazanych na wieloletnie kary pozbawienia wolności, w szczególności poprzez opracowanie i wdrożenie ram strategicznych określających m.in. cele dla procesu i kryteria ich spełnienia, narzędzia readaptacji oraz instytucje wykonawcze, relacje pomiędzy nimi, wskaźniki realizacji celów, sposoby ich monitorowania i analizowania. Podkreślając jednocześnie podjęcie kompleksowej analizy skuteczności oddziaływań penitencjarnych, w szczególności przyczyn niskiego stopnia korzystania z instytucji określonej w art. 164 KKW, zwłaszcza wśród skazanych na kary wieloletniego pozbawienia wolności.

Proponowano również, ze strony analizy przeprowadzonej przez NIK, zintensyfikowanie szkoleń wychowawców i psychologów w zakresie tworzenia, doboru i realizacji skutecznych programów resocjalizacyjnych o udokumentowanej skuteczności. Jak również, kontynuowanie działań zmierzających do zwiększenia liczby miejsc na oddziałach terapeutycznych.

Podkreślono potrzebę kontynuowanie działań zmierzających do objęcia systemem dozoru elektronicznego (SDE) większej liczby osób skazanych, co pozwoliłoby na zmniejszanie przeludnienia zakładów karnych i ograniczanie kosztów ponoszonych na skazanych. Nakreślono także potrzebę podjęcia przez Ministerstwo Sprawiedliwości działań zapewniających właściwe standardy obciążenia pracą kuratorów sądowych, wykonujących zadania związane z dozorem elektronicznym lub bardziej równomierne obciążenie ich zadaniami wykonywanymi w ramach SDE.

W opinii ekspertów, biorących udział w konferencji, przedstawione przez NIK rekomendacje są trafne i pozostają nadal aktualne. Ich zastosowanie przełoży się na poprawę jakości administracji więziennej, podnosząc znacząco standard jej funkcjonowania.

Najwyższa Izba Kontroli/JR