Polityczna burza. Grosze z UE dla Polski na produkcję amunicji

W ramach programu, znanego jako Act in Support of Ammunition Production (ASAP), wsparcie zostanie przyznane wybranym firmom w całej Unii Europejskiej oraz w Norwegii. Na liście beneficjentów znalazły się przedsiębiorstwa z wielu krajów, w tym Polska, gdzie firma Dezamet, będąca częścią Polskiej Grupy Zbrojeniowej, otrzyma finansowanie w wysokości około 2,1 miliona euro. Największe wsparcie, przekraczające 87 milionów euro, zostanie przekazane przedsiębiorstwom z Norwegii.

Wśród innych państw beneficjentów znalazły się Niemcy, otrzymujące około 85 milionów euro, Węgry z 27 milionami euro, Finlandia z 32,5 miliona euro, Francja z 38 milionami euro, Hiszpania z 23,8 miliona euro, a Szwecja z 19 milionami euro wsparcia. Ponadto, fundusze zostaną przydzielone konsorcjom złożonym z firm z różnych krajów, w tym międzynarodowym konsorcjum włosko-francusko-norwesko-fińsko-łotewskiemu, które otrzyma około 41,3 miliona euro, oraz innym grupom, takim jak grecko-słowackie czy niemiecko-rumuńskie, które także skorzystają z finansowania. Celem finansowej pomocy jest nie tylko zwiększenie zdolności produkcyjnych firm obronnych, ale także wsparcie Ukrainy poprzez dostarczenie większej ilości amunicji oraz uzupełnienie zapasów krajów członkowskich Unii Europejskiej. Decyzja podkreśla dążenie UE do wzmocnienia własnego przemysłu obronnego oraz do wsparcia sojuszników w obliczu rosnących wyzwań bezpieczeństwa.

W mediach społecznościowych pojawiły się również informacje, że oprócz Dezametu, wnioski o grant złożyły również inne polskie firmy, takie jak Nitrochem i Mesko, które jednak nie otrzymały wsparcia. O sytuacji ostro wypowiedział się szef BBN Jacek Siewiera, który nazwał ją skandalem.

Odpowiedział mu wiceminister obrony Cezary Tomczyk, wskazując, że „skandalem jest stan polskiego przemysłu obronnego po ośmiu latach rządów PiS oraz fakt, że część firm w ogóle nie złożyła wniosków o dofinansowanie. Całość procesu odbyła się za czasów ministra aktywów państwowych Jacka Sasina i ministra obrony Mariusza Błaszczaka”.

Warto zwrócić uwagę na to, jak rozłożone były środki na dofinansowanie. Większość przeznaczona jest na zdolności produkcji komponentów i materiałów, czyli prochów (248 mln euro) i materiałów wybuchowych (124 mln euro). Na pociski przeznaczono 90 mln euro. Polska zbrojeniówka ma tu mocno ograniczone zdolności - nie produkuje np. nitrocelulozy, brakuje też zdolności produkcji prochów wielobazowych. Oznacza to, że trudno było się ubiegać o przyspieszenie rozbudowy zdolności, jeśli tej zdolności nie było. Ponadto, o ile w marcu 2023 roku ogłoszono rządowy program Narodowa Rezerwa Amunicyjna, na kwotę 14 mld zł (12 mld na zakupy amunicji i 2 mld na dofinansowanie zdolności), to ze względu na opóźnienia na razie nie rozdysponowano środków z NRA. Umowa na amunicję z grudnia 2023 roku zawarta przez Agencję Uzbrojenia jest finansowana ze standardowego budżetu MON.

Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej złożono łącznie 82 wniosków, dofinansowanie przyznano 31 z nich.

Autorzy: Bartłomiej Wypartowicz Jakub Palowski