Środki ochrony i walki z bronią masowego rażenia dostarczone Ukrainie

Eksperci zachodni oraz ukraińscy przewidują, że niebezpieczeństwo użycia broni masowego rażenia (BMR) przez Rosję pozostaje dość wysokie. Ponadto istnieje pewne prawdopodobieństwo powstawania skażeń na dużą skalę w wyniku celowego lub przypadkowego ataku na zakłady przemysłu chemicznego, biotechnicznego czy jądrowego. A w tym ostatnim przypadku zagrożona może czuć się każda ze stron konfliktu.

Z kolei Moskwa oskarża kraje zachodu o dostarczanie Kijowowi substancji o działaniu psychotropowym i drażniącym. Miałyby one być użyte przeciw walczącym żołnierzom rosyjskim, a nawet ludności cywilnej.     

Przypomnijmy, że ta pierwsza jest białą, bezwonną, krystaliczną substancją, nierozpuszczalną w wodzie. Może być użyta w postaci aerozolu i powoduje rozszerzenie źrenic, suchość w ustach, szybkie bicie serca, zawroty głowy i osłabienie mięśni. Po kilku minutach następuje utrata kontroli nad świadomością a osoba nią dotknięta nie jest w stanie odróżnić rzeczywistości od iluzji. Charakterystyczne objawy pojawiają się 30–60 minut po przedostaniu się substancji do organizmu i utrzymują się przez kolejnych od 1 do 4 dni, w zależności od przyjętej dawki.

Z kolei substancja drażniąca to bezbarwne kryształy, nierozpuszczalne w wodzie, stosowane w postaci aerozolu. Pierwszymi oznakami ataku jest obfite łzawienie, pieczenie w nosogardzieli, ból w klatce piersiowej, któremu towarzyszy zapalenie spojówek i zaczerwienienie błony śluzowej. Inna postać to żółte kryształki o pieprznym zapachu, słabo rozpuszczalne w wodzie, stosowane w postaci aerozolu. Objawami zatrucia są silne podrażnienie oczu i dróg oddechowych a w przypadku kontaktu ze skórą powoduje silny rumień (ograniczone intensywne zaczerwienienie skóry spowodowane rozszerzeniem naczyń krwionośnych skóry właściwej), który ustępuje w ciągu 10 –20 minut po zmyciu wodą z mydłem (sodą).

Środki ochrony przekazywane Ukrainie

Z Czech pochodzą maski przeciwgazowe CM-6M i CM-7M, z Włoch SGE, ze Stanów Zjednoczonych M53 a z Niemiec DHS 7000Drager. Z kolei odzież ochronna/kombinezony ochronne JSLIST dostarczane są przez USA, a lekkie również z Niemiec. Indywidualne środki ochrony przekazała też Ukrainie Japonia.

Maski CM-6M i CM-7M przeznaczone są do ochrony układu oddechowego, twarzy i oczu przed substancjami toksycznymi, czynnikami biologicznymi i pyłem radioaktywnym. Ich przednie części wykonane są z kauczuku bromobutylowego, wkładki z hipoalergicznego silikonu, które to zapewniają ścisłe dopasowanie i brak parowania nawet podczas długotrwałego użytkowania lub dużych obciążeń, a także zmniejszają zawartość CO₂ w wewnętrznej przestrzeni maski. Wbudowany moduł komunikacyjny zapewnia zrozumiałość mowy. Aby dopasować rozmiar, wyposażono je w pięciopunktowy system mocowania wykonany z elastycznych pasków. Filtr i skrzynkę absorpcyjną z szyjką gwintowaną 40 mm można umieścić po lewej lub prawej stronie czy po obu jednocześnie. Dla osób z wadą wzroku można dodatkowo zastosować okulary 3M Safety 6878 (brak w zestawie). Zasadnicza różnica pomiędzy maskami tej serii polega na tym, że w CM-6M moduł okularowy wykonany jest w formie monobloku o całkowitym polu widzenia 78%, zaś w CM-7M składa się z dwóch okienek, z niewielkim zmniejszeniem całkowitego pola widzenia (o 5%). To rozwiązanie techniczne zapewnia wygodniejsze korzystanie z okularów, noktowizorów i broni palnej.

Z kolei maski serii SGE przeznaczone są do ochrony przed podobnymi czynnikami i dzielą się na sprzęt o działaniu długotrwałym (seria SGE 400, 400/3, 400/3 BB), jak i jednorazowego/krótkotrwałego użytku (seria SGE 150). Przednie części wykonane są z odpornego na uderzenia poliwęglanu, pokryte specjalną folią, chronią nie tylko przed czynnikami chemicznymi i biologicznymi, ale także przed odłamkami amunicji. Konstrukcja obejmuje miękką hipoalergiczną silikonową wyściółkę, urządzenie do picia i rozmowy. System regulacji cyrkulacji strumieni powietrza znajdujący się w wewnętrznej przestrzeni maski przeciwgazowej zapobiega parowaniu soczewek okularowych nawet przy dużych obciążeniach. Produkt mocuje się na głowie za pomocą sześciu elastycznych pasków. Okres użytkowania (jeśli spełnione są wszystkie wymagania eksploatacyjne) wynosi od trzech do pięciu lat.

Maski gazowe M53 i DHS 7000 przeznaczone są do użytku przez specjalne jednostki ochrony radiologicznej, chemicznej i biologicznej. W zestawie dodatkowo znajduje się butla ze sprężonym powietrzem oraz konstrukcja naramienna w formie plecaka (rozładowczego) umożliwiająca równomierne rozłożenie obciążenia na żołnierzu. Dostępność skompresowanego cylindra z powietrzem pozwala na użycie maski gazowej w trybie izolującym (nie dłużej niż 70 minut) pod warunkiem obniżenia zawartości tlenu w powietrzu do poziomu poniżej 18%.

Masek typu DHS-7000, CM-6, SGE 400/3 dostarczono ok. 7 000 sztuk. Ponadto przekazano 100 tys. filtrów. Masek М53А1 z USA dostarczono 55 600 sztuk. Do tego dochodzą półmaski FFP1 i FFP2 w ilości 7 000 sztuk, zestawy ochrony dróg oddechowych przed zagrożeniami NBC (ok. 23 600 sztuk) czy elementy filtrujące do masek gazowych С2А1/CF50 (ok. 57 200 sztuk).

Kombinezon ochronny JSLIST przeznaczony jest do ochrony personelu przed narażeniem na działanie czynników chemicznych i biologicznych w postaci par i drobnych aerozoli. Wykonany jest z kompozytowego materiału filtracyjnego Saratoga i posiada właściwości ochronne przez 24 godziny, nawet po 45 dniach noszenia w warunkach bojowych, w tym po 10 praniach. Tej odzieży ochronnej dostarczono ok. 40 300 kompletów.

Lekki kombinezon ochrony chemicznej wykonany z materiału Tychem S/F skutecznie chroni przed płynnymi czynnikami o działaniu pęcherzowym i nerwowymi, a także czynnikami biologicznymi o wielkości 10–0,001 mikrona. Waga kombinezonu to jedyne 280 gram, ma on niewielką objętość, dzięki czemu jest łatwy w przenoszeniu. To wyrób jednorazowego użytku, który stosuje się bezpośrednio w miejscu skażonym. Po kontakcie z ciekłymi środkami chemicznymi i zakończeniu pobytu w strefie niebezpiecznej kombinezon należy wyrzucić i zniszczyć. Kombinezonów tych dostarczono w ilości 15 300 sztuk.

Dla Ukrainy przekazano ponadto dozymetry indywidualne w ilości 7 000 sztuk, dozymetr-radiometr (1000 sztuk), pakiety indywidualne M295 (13600 kpl.) czy identyfikatory substancji chemicznych HazMatlD ELITE (20 sztuk).

Ze specjalistycznych urządzeń zakresu obrony przed bronią masowego rażenia dostarczono sprzęt rozpoznania chemicznego М256А1 (200 sztuk), przenośne detektory chemiczne ChemPro100 (100 sztuk), przenośne detektory Proengin AP4C (50 sztuk), urządzenia do detekcji i identyfikacji radionuklidów (50 sztuk) czy detektory bojowych środków trujących LCD 3.3 (100 sztuk).

Zestaw wskaźnikowy M256A1 przeznaczony jest do wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania substancji toksycznych w powietrzu o działaniu paraliżującym nerwy, pęcherzowym, duszącym i ogólnie toksycznym. Zawiera 12 płytek wskaźnikowych, komplet papierków wskaźnikowych M8 i torbę do przechowywania. Czas potrzebny na pełną analizę próbki nie przekracza 15 minut. Czułość progowa zestawu stosowanego do identyfikacji czynników nerwowych wynosi 0,02 mg/m³.

AP4C to detektor spektrometru płomienia, który jest zdolny wykryć szeroką gamę zagrożeń konwencjonalnych i niekonwencjonalnych oraz charakteryzuje się szybkim czasem regeneracji nawet po wystawieniu na działanie wysokich stężeń środków chemicznych. Wykrywa środki działające na nerwy, pęcherz, krew, NTA (np. Novickok), duszące czy toksyczne.

LCD-3.3 jest lekkim, osobistym detektorem bojowych środków trujących, w którym zastosowano udoskonaloną technikę spektrometrii ruchliwości jonów bez użycia źródła promieniotwórczego. Wykrywa środki fosforoorganiczne, nekrozujące, ogólnotrujące i toksyczne środki przemysłowe. 

Ważnym elementem dostaw są zestawy i środki do prowadzenia dezynfekcji, odkażania i leczenia ludzi po użyciu broni masowo rażenia. W tej kategorii dostarczono Kijowowi zestawy do dezynfekcji populacji (80 osób/h) w ilości 10 sztuk,  atropinę i chlorek pralidoksymu w formie zastrzyków (5.4 mln jednostek), kabiny odkażające typ DK-1 (200 sztuk), diazepam w strzykawkach (200 000 jednostek), przenośny system DDD (360 sztuk), jodek potasu 0,025 mg (20 000), rękawice dekontaminacyjne typu DECON (20 000 sztuk), aprofen 0,025 mg (3 miliony jednostek), tabletki jodku potasu, roztwór jodu 5%, roztwór Lugola (dla 1,7 mln osób) oraz antidotów na leki tworzące methemoglobinę (5.2 mln dawek) i inhibitory chloroacetofenonu (750 000 dawek).