Opóźniona prezentacja pierwszego, bułgarskiego F-16

Ceremonia przekazania Bułgarii pierwszego samolotu F-16 Block 70 (w wersji dwumiejscowej) została zorganizowana 31 stycznia 2025 roku w zakładach Lockheed Martin w Greenville w Karolinie Południowej. W uroczystości wziął osobiście udział m.in. bułgarski minister obrony Antas Zaprianow, który na pewno musiał odetchnąć z ulgą wiedząc o opóźnieniach widocznych w całym programie. Zaczął się on bowiem sześć lat temu, gdy w maju 2019 roku Departament Stanu USA wydał zgodę na dostawę do Bułgarii 8 myśliwców F-16C/D Block 70/72 oraz powiązanego z nimi sprzętu i usług (o łącznej wartości do 1,673 mld dolarów).

Umowa (o wartości około 1,25 mld dolarów) na dostawę tych samolotów, amunicji oraz wielofunkcyjnego systemu wymiany informacji – jednolitego taktycznego systemu radiowego MIDS-JTRS została ostatecznie zatwierdzona przez bułgarskie Zgromadzenie Narodowe w sierpniu 2019 r. Wstępnie założono, że dostawy pierwszych samolotów F-16 rozpoczną się już w połowie 2023 roku. Na przeszkodzie stanęła jednak epidemia COVID-19 oraz proces przenoszenia produkcji z zakładów w Fort Worth w Teksasie do Greenville w Karolinie Południowej. Zmusiło to obie strony do zmiany harmonogramu.

W międzyczasie Bułgarzy postanowili zwiększyć swoje zamówienie – i to dwukrotnie. Ich prośba została zaakceptowana przez  Departament Stanu USA w kwietniu 2022 r., wydaniem zgody na przekazanie kolejnych 8 myśliwców F-16C/D Block 70 (czterech jednomiejscowych w wersji F-16C Block 70 i czterech dwumiejscowych F-16D Block 70), a także potrzebnego im sprzętu, broni i usług. Wtedy łączną wartość zamówienia oszacowano na kwotę 1,673 miliarda dolarów. Ostateczna umowa w tej sprawie (o wartości 1,296 mld USD) została zatwierdzona przez parlament Bułgarii pod koniec 2022 roku. Cały program F-16 w Bułgarii jest więc wart około 2,6 miliarda dolarów.

Po wielu perypetiach montaż pierwszego myśliwca dla bułgarskich sił powietrznych rozpoczął się dopiero w styczniu 2024 roku, a jego pierwszy lot testowy przeprowadzono 22 października 2024 r. Równolegle trwa szkolenie pilotów i techników bułgarskich sił powietrznych, które jest prowadzone w Stanach Zjednoczonych na dwóch samolotach F-16D przekazanych w ramach programu EDA (Excess Defense Articles).

Dostawy pierwszej partii bułgarskich F-16 ma się zakończyć do końca 2025 roku. Finał pierwszej fazy tego programu będzie jednak w 2026 roku, kiedy amerykańskie myśliwce wejdą w Bułgarii do służby operacyjnej (o ile oczywiście Bułgarzy zdążą z przygotowaniem odpowiedniej infrastruktury dla tych samolotów w bazie lotniczej Graf Ignatiewo z czym wcześniej były problemy). Dostawy drugiej partii ośmiu F-16 zamówionych w 2022 roku mają się rozpocząć od 2027 roku.

W ten sposób Bułgaria stała się drugim, europejskim użytkownikiem samolotów w wersji F-16C/D Block 70/72 po Słowacji. Myśliwce te są także od 2023 roku na wyposażeniu sił powietrznych Bahrajnu. Koncern Lockheed Martin zamierza jednak rozszerzyć liczbę użytkowników tych samolotów rozszerzając ją m.in. o Wietnam, Filipiny i Pakistan.