Mianowany na początku stycznia nowy szef EDA jest zaniepokojony spadkiem wydatków na B+R. Od 2006 roku nakłady zostały zmniejszone o 40%, czyli kwotę 20 mld euro. Ograniczenie wydatków na badania przyczyniło się do zmniejszenia liczby projektów realizowanych między państwami. Głównym zadaniem stojącym przed szefem EDA jest zachęcenie państw Unii Europejskiej oraz przemysłu obronnego do podjęcia trudu współpracy oraz zapoczątkowanie nowych projektów badawczo-rozwojowych.

Podczas szczytu Rady Europejskiej w połowie tego roku, szef EDA będzie nakłaniał do większego wsparcia integracji przemysłu obronnego oraz promowania jego osiągnięć poza granicami Europy. W 2014 roku EDA zrealizowała projekty warte ok. 87.4 mln euro.

Jorge Domecq ogłosił, że jest rozważane wsparcie projektów badawczo-rozwojowych poprzez wprowadzenie ulgi podatkowej dla projektów realizowanych pod kierownictwem EDA. Miałyby one zostać zwolnione z podatku VAT. Obecnie są prowadzone negocjacje z rządem Belgii. W przeszłości Agencja wykorzystywała taką możliwość, przy okazji dokonywania zakupów usług teleinformatycznych. Jorge Domecq poinformował również o pracach nad nowymi źródłami finansowania projektów B+R, w tym przy większym udziale finansowym sektora prywatnego. W ocenie szefa EDA dostarczone przez przedsiębiorstwa środki pomogłyby w stworzeniu technologii podwójnego zastosowania, które później mogłyby trafić również na rynek cywilny.

16 lutego br. EDA rozpoczęła realizację nowej inicjatywy, której zadaniem jest zwiększenie liczby projektów B+R w obszarze technologii podwójnego zastosowania. Programy będą realizowane z Europejskiego Funduszu Strukturalnego i Inwestycyjnego. Ministerstwa obrony państw członkowskich UE mają być odpowiedzialne za nabór wniosków.

W późniejszym etapie zostaną wyłonione projekty na podstawie wcześniej określonych kryteriów. Inicjatywa jest otwarta dla małych, średnich i dużych przedsiębiorstw, ośrodków akademickich i badawczych oraz instytucji państwowych. Przedsiębiorstwa i instytucje, które zostaną wybrane przez ministerstwa otrzymają bezpłatne konsultacje ze strony firmy EY.

Zarówno NATO jak i EDA od kilku lat mają problemy z wypracowaniem skutecznego mechanizmu wsparcia prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie obronności. Można się spodziewać, że kolejne plany również nie zostaną w pełni zrealizowane. Powstawanie nowych koncepcji (Smart Defense, Pooling & Sharing) nie zawsze powoduje zauważalne korzyści. Filozofia wspólnego opracowywania, wdrażania oraz wykorzystania technologii jest słuszna. Projekty powinny jednak przynosić jeden istotny wynik – wzrost zdolności obronnych.

Dotychczas zrealizowane programy międzynarodowe w dużej mierze kojarzą się z opóźnieniami oraz wzrostem kosztów. Należy jednak pamiętać, iż kraje europejskie tną wydatki na obronę, co powoduje zmniejszenie zamówień i tym samym zwiększenie jednostkowych kosztów pozyskiwanego uzbrojenia z uwagi na znaczne ograniczenie korzyści skali.

Paweł Fleischer